Pierre Culot: een atelierwoningcult

Kom kennismaken met de Naamse Pierre Culot (1938-2011), een van de grootste Belgische keramisten, en dan nog wel in zijn eigen huis en atelier. Het merendeel van de creaties van deze beeldhouwer en landschapschilder zijn nog intact. Vandaag bieden ze ons een weergaloze retrospectieve van zijn werk sinds zijn overlijden: hout- en vuurkunst — vazen in keramiek, glas of metalen voorwerpen — en design — gebruiksvoorwerpen, meubels, tafels en lampen sinds de jaren 60. De vintageobjecten die nog beschikbaar zijn, zijn erg in trek bij specialisten en estheten op veilingen. En hun steenharde schattingen doen kopers in België en elders in Europa nog steeds huiveren. Bezoek aan het toevluchtsoord van zijn natuurlijke savoir-faire.  De getuigenis van een tijdperk dat tot nieuwe bloei komt.

Adapté d'un texte de Suzanne Wathelet
4 minuten
© Michel Figuet

Het leven van een kunstenaar die keramiek en design vergeestelijkt

Een van de grootste Belgische kunstenaars

Pierre Culot leefde en werkte tot aan zijn dood in Roux-Miroir, een gehucht in Waals-Brabant. De Belgische kunstenaar volgde zijn opleiding aan het Atelier de céramique in Maredsous, en vervolgens aan de École nationale supérieure d’Architecture et des Arts décoratifs de la Cambre (ENSAAD) in Brussel.

De carrière van de in 1938 geboren en in 2011 overleden kunstenaar staat voortdurend in het teken van een afwisseling tussen kunstobjecten en gebruiksvoorwerpen. In de kunst vindt de beroemde keramist de twee voor hem dierbare aspecten terug: hij was niet alleen plastisch kunstenaar, maar ook landschapschilder, ontwerper en zelfs verzamelaar. In zijn grote collectie vinden we onder meer werken van Robert Deblander, Elisabeth Joulia, Antoine de Vinck en Piet Stockmans terug. Tijdens zijn leven mocht hij tentoonstellen in de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis in Brussel, en ook halverwege de jaren 70 en 90 hebben een aantal musea buiten de landsgrenzen, zoals het Victoria and Albert Museum in Londen en het Stedelijk Museum in Amsterdam, monografische tentoonstellingen aan de kunstenaar gewijd.

In de jaren 60 laat Pierre Culot België enige tijd achter zich om zich ten volle te wijden aan zijn succes. In Parijs wordt hij voorgedragen door de Galerie Primavera, de leverancier van de delicate creaties van Lucie Rie. De kunstenaar is ook vaak op reis. In Italië brengt hij een bezoek aan Giorgio Morandi en wordt hij op slag verliefd op zijn stillevens. In Japan sluit hij vriendschap met keramist Shoji Hamada, van de Mingei-beweging. In India maakt hij kennis met Chandigarh. Deze plaats staat bekend als inspiratiebron voor de ontwerpen van Le Corbusier en Pierre Jeanneret, die worden uitgegeven door het Italiaanse merk Cassina.

VILLAS Decoration Pierre Culot

Michel Figuet

VILLAS Decoration Pierre Culot

Michel Figuet

Zijn privédomein: een unieke plek die geschiedenis uitademt

Het huis van Pierre Culot is naast gedenkplaats ook een soort archief; vooral het deel dat van buitenaf zichtbaar is, geeft het meest sculpturale beeld van het werk van de kunstenaar. Hij vond het zeer belangrijk om zijn monumentale creaties in keramiek en baksteen op te nemen in de tuin. Op die manier wilde hij dat de natuur de overhand zou nemen, de klimop zich een weg rond zijn beeldhouwwerken zou banen of dat de sculpturen zich vrij zouden vermengen met de populieren. De vloeren in zandsteentegels zijn van de hand van de kunstenaar en zijn persoonlijke collecties en eigen sculpturen zetten de tuin luister bij. Alles wat je ziet ademt aarde, hout, vuur en metaal uit. Van een krachtige kunst gesproken.

Binnen in deze magische woning, die een mix is van bucolische sfeer, amish stijl en architectonisch minimalisme, vloeien het heden en het verleden wonderwel in elkaar over. We vinden er unieke meubels en tafellampen— waarvan een deel geïnspireerd is op de ontwerpen van de autodidactische ontwerper en architect Jules Wabbes. De rest van de interieurinrichting is gebaseerd op de geometrische schilderkunst van Victor Vasarely. De creaties van Pierre Culot dateren van de periode tussen de jaren 60 en de jaren 80. Bij de heruitgave van zijn modellen wordt gestreefd naar het behoud van het DNA van zijn stijl en technieken.

Tijdloze creaties en actuele samenwerkingen

Een kunsthuis revisited door nieuwe erfgenamen

Vandaag maken het huis van Pierre Culot, zijn tuin en zijn atelier deel uit van het Atelier Pierre Culot. Joseph Culot blaast sinds 2016 de woonplaats en de werken van zijn vader nieuw leven in. Samen met twee vrienden en vennoten, Arnaud Van Schevensteen, bedenker van het project, en Dimitri Jeurissen, stichter en creative director van het grafische bureau Base Design, die als consultant werkt voor instellingen zoals het MoMA in New York en bedrijven als Silversquare, dat coworkingruimtes aanbiedt, houdt Joseph Culot de herinnering aan zijn vader levend.

Hun eerste werk bestond in het klasseren van de archieven, publicaties en expositiecatalogussen van Pierre Culot. Daarna begonnen ze uitnodigingen te versturen naar kunstenaars en zelfs merken zoals koekjesbakkerij Maison Dandoy, zodat ze inspiratie zouden halen uit Culots kunst om nieuwe tentoonstellingen en producten te kunnen voorstellen. Per jaar mogen twee kunstenaars zich in het Atelier meten met Pierre Culot. De eerste residentie werd toegewezen aan Belgisch kunstenaar Éric Croes en de tweede aan het Frans-Britse beeldhouwersduo Daniel Dewar en Grégory Gicquel, laureaten van de Prix Marcel Duchamp, een van de grootste kunstprijzen.

VILLAS Decoration Pierre Culot

Michel Figuet

Een nieuw leven voor Pierre Culots aardewerk en design

De tafel (voor de kunstenaar hét eeuwen oude symbool van de menselijke waardigheid) is een echte constante in het werk van Pierre Culot; vandaag gebruiken zijn nieuwe erfgenamen de originele mallen van zijn atelier om zelf tafels te maken. De atelierwoning is springlevend en kent sinds de oven in het huis weer in werking is gesteld een nieuw elan; de reproductie van iconische stukken, allemaal made in Belgium, is hiermee in gang gezet:

  • Het servies van Pierre Culot; gebruiksvoorwerpen (vierkante borden, theepotten) gaan hand in hand met industrieel design. Al het overbodige wordt achterwege gelaten en ook vandaag wordt het servies nog steeds met de hand vervaardigd, getuige de afdraaisporen;
  • De meubels; eettafels en lage tafels van de kunstenaar-ontwerper, die voortvloeien uit een uitzonderlijke bewerking van natuursteen: de blauwgrijze kalksteen uit Henegouwen en de warmbeige Bourgondische natuursteen;
  • De wanden of claustra’s, als scheidingselementen voor de inrichting van de ruimtes en het regelen van de lichtinval. De stukken die vervaardigd zijn in Atelier Pierre Culot zijn gebaseerd op de originele ontwerpen van de kunstenaar en worden te koop aangeboden aan particulieren en openbare plaatsen;
  • De lampen: messing, brons en terracotta zijn kenmerkend voor de originaliteit van Pierre Culots lampenvoeten, waarvan de eerste al dateren van 1965.

Een aantal van de meest recente hercreaties worden te koop aangeboden in selecte verkooppunten, zoals de winkel en showroom van de Belgische ontwerpster Marina Bautier in Brussel.

Pierre Culots kunst is een mengeling van eeuwenoude pottenbakkerstraditie en bijzondere en herkenbare creativiteit, wat van hem een mode-overschrijdende kunstenaar maakt: hij vertegenwoordigt de essentie van het woord ‘tijdloos’.

Het Atelier Pierre Culot is te bezichtigen na afspraak
Rue de la Poterie 7, 1315 Roux-Miroir
info@pierreculot.com
atelierpierreculot.com